pH duyarlı dendrimer bağlanmış polimerik malzemelerin hazırlanması ve biyomedikal alanda kullanımı


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İnönü Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SELDA SEZER

Danışman: Ahmet Gültek

Özet:

Bu tez çalışmasında kontrollü ilaç salım çalışmalarında kullanılmak üzere mikrokristalin selüloz (MKS) ve polivinil alkol (PVA) ana zincirine bağlı poliamidoamin (PAMAM) ve poliester (PEs) dendrimerler sentezlendi ve ülseratif kolit tedavisinde etken madde olarak kullanılan 5-aminosalisilik asit (5-ASA)’in değişik pH’larda salımı araştırıldı. 5-ASA etken maddesine sahip ilaçlar günde 6 defa ve toplamda günlük dozu 3–4 gram olmak üzere aktif ülseratif kolit tedavisinde ömür boyu alınması gereken ilaçlar arasındadır.

Bu çalışmada 5-ASA’nın intestinal sisteminde uzun süreli kontrollü salımı sağlanarak günlük doz miktarını azaltıp alım periyodunu uzatarak hasta konforunun sağlanması amaçlanmıştır. Bu amaçla, -NH2 fonksiyonel PAMAM ve -OH fonksiyonel poliester dendrimerler yakınsak ve ıraksak yöntemlerle MKS ve PVA ana omurgası üzerinde farklı jenerasyonlarda sentezlendi. 5-ASA’nın dendrimerlerin her bir jenerasyonunun kavitasyonlarında tutuklanan ve sindirim sisteminin mide, ince bağırsak ve kalın bağırsağın fizyolojik pH’larına (3,5; 7,4 ve 8,5) uygun in-vitro koşullarda salımı araştırıldı. Hem PAMAM hem de ester dendrimerlerden 5-ASA’nın salımı pH 3,5’da %50’nin altında iken pH’nın bazik bölgeye kaymasıyla arttığı görüldü. Dendrimerlerin jenereasyon sayısı arttıkça salınan 5-ASA miktarının da arttığı bulundu. Bu durum dendrimerlerin jenerasyon sayısının artmasıyla tutuklanan 5-ASA miktarının artmasından kaynaklandığı gözlemlendi. pH’nın artmasıyla salımın artması ise 5-ASA’nın asit grubunun deprotonasyonu dolayısıyla misafir-ev sahibi arasındaki hidrojen bağlarının zayıflamasından kaynaklanmaktadır.

Çalışma kapsamında sentezlenen bileşiklerin karakterizasyonları FT-IR, 1H NMR, DSC, TGA, SEM, XRD teknikleri ile 5-ASA salım çalışmaları ise UV-Vis ile gerçekleştirildi.