TARİHİ YAPILARIN ONARIM VE GÜÇLENDİRİLMESİ İÇİN GELİŞTİRİLEN HARCIN YAPI ELEMANLARI ÜZERİNDE MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İnönü Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ERKAY KUTLUSOY

Danışman: Müslüm Murat Maraş

Özet:

Yürütülen çalışmada bağlayıcı malzeme olarak yüksek fırın cürufu (YFC), tuğla tozu ve

sönmüş kireç kullanılarak üretilen geopolimer tarihi yapı harçlarının mekanik özellikleri

incelenmiştir. Standart tarihi yapı harcı kireç esaslı olduğundan geliştirilen geopolimer

harçların da kireç esaslı olması sağlanmış, karışımlarda kullanılan sönmüş kireç miktarı

sabit tutulup, bağlayıcı malzemenin ağırlıkça %48’i oranında kullanılmıştır. Optimum

karışımı bulmak adına yüksek fırın cürufu (YFC) bağlayıcı malzemenin ağırlıkça %29,

%33, %38 ve %43 oranlarında kullanılırken, tuğla tozu ise bağlayıcı malzemenin ağırlıkça

%10, %14, %19 ve %24 oranlarında kullanılmıştır. Ayrıca aktivatör olarak farklı

molaritelerde potasyum hidroksit (KOH), sodyum hidroksit (NaOH) çözeltileri kullanılmış,

sodyum hidroksit (NaOH) çözeltisi kullanılarak gerçekleştirilen üretimler sodyum silikat

(Na2SiO3) sıvısı ilavesiyle tekrarlanmıştır. Aktivatör miktarı kıvam durumuna göre

ayarlanmıştır. Agrega miktarı ise sabit tutulup, 0-2 mm tane çapında dere agregası

ağırlıkça bağlayıcı malzemenin iki katı kadar kullanılmıştır. Ayrıca standart tarihi yapı

harcının üretimi gerçekleştirilmiş ve bu sayede geliştirilen geopolimer tarihi yapı harcıyla

mekanik özellikleri kıyaslanabilmiştir. Numuneler üzerinde yapılan basınç dayanımı

testleri sonuçlarına göre en yüksek nihai dayanımı veren harç üretimi K56 numaralı

karışımdır. Mekanik özelliklerin yapı elemanları üzerinde incelenebilmesi için model

duvar birimleri ve kemer sistemleri üretilmiştir. Numuneler üzerinde gerçekleştirilen

basınç dayanımı testlerinde geopolimer tarihi yapı harcı standart tarihi yapı harcına göre

çok daha etkili sonuçlar vermiştir. Duvar birimleri üzerinde yapılan basınç ve kesme

dayanımı testlerinde de geopolimer tarihi yapı harcında standart tarihi yapı harcına kıyasla

etkili sonuçlara ulaşılmıştır. Kemer sistemlerinde ise standart tarihi yapı harcı ile üretilen

kemer elemanının eğilme dayanımında geopolimer tarihi yapı harcına kıyasla daha yüksek

değerlere ulaşılmasına karşın deplasman ölçütleri değerlendirildiğinde geopolimer tarihi

yapı harcı ile üretilen kemer sisteminin daha sünek bir davranış sergilediği görülmüştür.