4+4+4 uygulaması ile 5. sınıfın ortaokul kapsamına alınmasının eğitsel sonuçlarının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZLEM GÖKTAŞ

Danışman: Eyüp İzci

Özet:

Bu araştırmanın amacı, 4+4+4 uygulaması ile 5. sınıfın ortaokul kapsamına alınmasının eğitsel sonuçlarının öğretmen görüşlerine göre incelenmesidir. Araştırmada nitel ve nicel araştırma desenlerinin birlikte ele alındığı keşfedici karma desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini, Malatya ilinin Yeşilyurt ve Battalgazi ilçelerinde ortaokullarda görev yapan Türkçe, Matematik, Fen Bilimleri, Sosyal Bilgiler ve İngilizce öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın nitel verilerini toplamak amacı ile yarı yapılandırılmış görüşme formu, nicel verileri toplamak içinse araştırmacı tarafından geliştirilen ölçek kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutu için toplam 44 öğretmenle görüşme yapılmış, nicel boyutu için ise 637 öğretmene araştırmacı tarafından geliştirilen "4+4+4 Uygulaması ile 5. Sınıfın Ortaokul Kapsamına Alınmasına Yönelik Öğretmen Görüşleri Ölçeği" uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizi için SPSS 17.0 paket programı kullanılmış; Frekans (f), Yüzde (%), Standart Sapma (SS), Aritmetik Ortalama ( ) ve verilerin homojen dağılıp dağılmadıklarına göre, t-test, Varyans Analizi (ANOVA) anlamlılık testlerinden yararlanılmıştır. Araştırmanın sonuçları nitel ve nicel olarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda 4+4+4 uygulaması ile 5. sınıfın ortaokul kapsamına alınmasının öğretmenler, öğrenciler, öğretim programları ve seçmeli dersler açısından eğitsel sonuçları ayrı ayrı analiz edilip yorumlanmış ve öğretmenlerin bu uygulamaya ilişkin önerilerine yer verilmiştir. Nitel eğitsel sonuçlarda öğretmenlerin görüşlerinin, öğretmenler, öğrenciler ve seçmeli dersler açısından ağırlıklı olarak olumsuz olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Temalar ayrı ayrı değerlendirildiğinde öğretmenler açısından en olumlu sonuç "Öğretmenlik Alan Bilgisi", en olumsuz sonuçlar ise "Öğrencilerin Çocuksu Davranışları" ve "Öğrenci Seviyesi"; öğrenciler açısından en olumlu sonuç "Öğrenci Mutluluğu", en olumsuz sonuçlar "Branş Öğretmenine Alışamama" ve "Duygusal Boşluk"; seçmeli dersler açısından en olumlu sonuç "Faydalı" olması, en olumsuz sonuçların ise "Ders Saatleri" ve "İlgi ve Yetenek" temaları olduğu görülmüştür. Öğretim programları açısından ise branşlara göre değişmekle beraber, programın kazanım, içerik, öğrenme öğretme süreci, ölçme değerlendirme boyutlarının olumlu ve olumsuz olarak değerlendirildiği görülmüştür. Kazanımlara ilişkin Fen Bilimleri ve Sosyal Bilgiler öğretmenleri kazanımları öğrenci seviyesinin üzerinde bulurken, Türkçe ve Matematik öğretmenleri kazanımların öğrenci seviyesinin altında olduğunu belirtmişlerdir. İçeriğe ilişkin Türkçe öğretmenlerinin 5. sınıfta hiç dilbilgisi konularına yer verilmeyişini olumsuz bulduğu, İngilizce ve Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin içeriğin 5. sınıf seviyesine göre çok yoğun bulduğu, Matematik ve Fen Bilimleri öğretmenlerinin ise içeriği çok basit ve yüzeysel buldukları sonucuna ulaşılmıştır. Öğrenme- öğretme sürecine ilişkin en fazla İngilizce öğretmenlerinin oyun türü etkinlikleri az bulduğu ve yeterli araç gerecin olmadığını ifade ettiği, bunun yanında en fazla Fen Bilimleri öğretmenlerinin öğrencilerin seviyesine uygun yöntem ve teknikleri kullanmada sıkıntı yaşadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ölçme değerlendirme boyutunda ise öğretmenlerden en fazla Türkçe ve Matematik öğretmenleri 5. sınıflarda kullanılan ölçme değerlendirme araçlarının yeterli olduğunu yine en fazla Fen Bilimleri ve İngilizce öğretmenleri kullandıkları ölçme değerlendirme araçlarının 5. sınıflara uygun olmadığını ifade ettikleri görülmüştür. Bunun yanında genel olarak bakıldığında programa ilişkin sonuçlarda ağırlıklı olarak en fazla olumlu görüşü Matematik, en fazla olumsuz görüşü İngilizce öğretmenlerinin dile getirdiği görülmüştür. Ayrıca öğretmenlerin uygulama ile ilgili önerileri belirlenmiştir. Araştırmanın nicel boyutunda ise, öğretmenlerin "4+4+4 Uygulaması ile 5. Sınıfın Ortaokul Kapsamına Alınmasına Yönelik Öğretmen Görüşleri Ölçeği" nin alt boyutlarından aldıkları puanlara bakıldığında "Seçmeli Dersler Açısından Sonuçlar" boyutunda öğretmenlerin seçmeli dersleri olumsuz bulduğu, "Öğretmenler Açısından Olumsuz Sonuçlar" boyutuna öğretmenlerin katılmadıkları, yani 4+4+4 uygulamasının öğretmenler açısından eğitsel sonuçlarını olumsuz bulmadıkları, "Öğrenciler Açısından Sonuçlar" ve "Öğretim Programı Açısından Sonuçlar" boyutlarında kararsız kaldıkları ve "Öğretmenler Açısından Olumlu Sonuçlar" boyutuna ise katıldıkları yani 4+4+4 uygulamasının öğretmenler açısından eğitsel sonuçlarını olumlu buldukları sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin görüşlerinin, kıdemlerine, daha önce sınıf (ilkokul) öğretmenliği yapıp yapamama durumlarına ve mezun oldukları fakülte türüne göre farklılaşmadığı; branşlarına, görev yaptıkları okul türüne göre ise ölçeğin bazı alt boyutlarında farklılaştığı ancak küçük etki büyüklüğü dikkate alındığında öğretmenlerin görüşlerinin benzer olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara dayalı olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Bunlardan bir kaçı yeni yapılacak değişikliklerde, başta öğretmenler olmak üzere eğitimin tüm paydaşlarının görüşleri dikkate alınarak değişiklik yapılması, 5. sınıflarda dil ağırlıklı bir kademe söz konusu ise 5. sınıfların ilkokul olarak kalması ve diğer branş derslerinden öğretmenlerin sınıf öğretmeniyle beraber yürütülebileceği bir model üzerinde çalışılabileceği olasılıklarının değerlendirilmesi, 5. sınıflarda okula giriş çıkış saatleri ikili eğitim veren kurumlarda tekrar düzenlenmesi, seçmeli derslere de bağlı olarak artan günlük ders saati azaltılması, özellikle İngilizce öğretim programı ve haftalık ders saati yeniden düzenlenmesi, yenilenen öğretim programlarının 5. sınıflardaki sıkıntıları ne ölçüde telafi ettiği yeni araştırmalarla ortaya konulması olarak belirlenmiştir.