Sınıraşan siber suçlarla mücadelede yargılama yetkisinin belirlenmesi sorunu kapsamında "Evrensel yargı yetkisi" fikrine yönelik değerlendirme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İnönü Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÜLKÜ SÜMEYYA USLU

Danışman: Ünal Küçük

Özet:

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin artan kullanımı karşısında, korunması gereken, bireyleri ve egemen devletleri ilgilendiren birçok maddi-manevi değer sanal ortama aktarılmıştır. Bu değerlere olan saldırılar, siber suç olgusunun gelişim göstermesine sebep olmuştur. Siber suçlarla mücadelenin bir gereklilik olması karşısında, yargı yetkisinin belirlenmesi konusundaki çelişkiler bu mücadeleyi olumsuz etkilemektedir. Bu araştırmada, siber suçlarla mücadeleyi etkin kılmak adına, mevcut durumda bu suçlarla mücadele konusunda zayıflatıcı bir rol oynayan yargılama yetkisi sorununa işaret etmek, bu kapsamda alternatif bir çözüm yolu olan “evrensel yargı yetkisi” fikrinin değerlendirilerek bu fikrin siber suçlarla mücadeleye karşı olası etkilerine dikkat çekmek amaçlanmıştır. Siber suçlar, devletleri özellikle ekonomi ve güvenlik yönüyle tehdit altında bırakarak uluslararası, ortak bir problem niteliği taşımakta ve küresel bir mücadeleyi gerekli kılmaktadır. Bu çalışmada, siber suçların sınıraşan özelliği dikkate alınmış, bu suçların etki alanının genişliği karşısında, farklı ulusal yargı yetkilerinin ve ulusal mevzuatların çatışmasından ziyade uluslararası ortak bir uygulamanın benimsenmesinin mücadeleye olumlu etki edeceği sonucuna varılmıştır. Bu kapsamda, egemen devletlerin uluslararası sular da dahil olmak üzere yargı yetkisi dışındaki korsanlıkla mücadele etme görevini ele alan Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’ndeki yaklaşımın bir benzerinin siber mücadele boyutunda ele almasının ve evrensel yargı yetkisinin siber suçlar bakımından uygulanmasının siber suçlarla mücadeleyi etkin kılacağı çıkarımında bulunulmuştur. v Bu çalışma kapsamında ikincil verilere dayalı nitel bir araştırma yöntemi kullanmış olup ilgili konu ile bağlantılı yayımlanmış kitap ve makalelerden, yayımlanmamış yüksek lisans ve doktora tezlerinden, çeşitli ulusal mevzuat, uluslararası antlaşmalardan ve elektronik kaynaklardan faydalanılmıştır. Anahtar Sözcükler: Siber Suç, Yargılama Yetkisi, Uluslararası İş Birliği