Medicina (Kaunas, Lithuania), cilt.60, sa.10, 2024 (SCI-Expanded, Scopus)
Giriş ve Amaç: Voleybol, yüksek seviyede anaerobik güç, esneklik, çeviklik ve zihinsel odaklanma gerektirir. Yeterli uykunun atletik performansı ve bilişsel işlevleri artırdığı gösterilmiştir. Bu çalışma, öğle sonrası 25 ve 45 dakikalık şekerlemelerin elit voleybol oyuncularının fizyolojik performansı ve bilişsel odaklanmaları üzerindeki etkisini araştırmaktadır.
Gereç ve Yöntemler: En az 7 yıllık rekabetçi deneyime sahip 16 elit voleybol oyuncusu (8 erkek, 8 kadın), rastgele çapraz tasarımlı bir çalışmaya katılmıştır. Üç deneysel koşul uygulanmıştır: uyku yok (No-Nap), 25 dakikalık şekerleme (N25) ve 45 dakikalık şekerleme (N45). Fiziksel performans, karşı hareket sıçraması (CMJ) ve voleybol çeviklik testleri ile ölçülürken, bilişsel işlev D2 dikkat testi ile değerlendirilmiştir. İstatistiksel analiz, tekrarlı ölçümler ANOVA ile şekerleme koşulları arasındaki farkları ve cinsiyete özgü tepkileri incelemek için yapılmıştır.
Bulgular: N25 ve N45 koşullarında, uyku olmayan (No-Nap) duruma kıyasla hem fiziksel performansta hem de bilişsel odaklanmada anlamlı iyileşmeler gözlemlenmiştir (bu da kısa şekerlemelerin fiziksel ve zihinsel performansı artırmada etkili olduğunu göstermektedir). Erkekler, fiziksel metriklerin çoğunda kadınlardan daha iyi performans sergilerken, kadınlar D2 dikkat testinde daha yüksek puan almıştır (bu da şekerlemelere karşı olası cinsiyete özgü tepkilere işaret etmektedir). 25 dakikalık şekerleme, uyku kalitesi ve sonraki performans açısından biraz daha iyi sonuçlar göstermiştir (bu da daha kısa şekerlemelerin daha faydalı olabileceğini doğrulamaktadır).
Sonuç: Özellikle 25 veya 45 dakikalık öğle sonrası şekerlemeleri, elit voleybol oyuncularında hem fizyolojik hem de bilişsel performansı artırmaktadır. Bu bulgular, kısa şekerlemelerin atletlerin antrenman programlarına entegre edilmesinin performansı ve odaklanmayı artırabileceğini, ayrıca cinsiyete özgü faydalar sağlayabileceğini göstermektedir. Uzun vadeli etkileri ve diğer spor dallarındaki farklılıkları keşfetmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler: bilişsel işlev; karşı hareket sıçraması; D2 dikkat testi; fizyolojik performans; öğle sonrası şekerleme; voleybol