Akademik Veri Yönetim Sistemi
I. Ulusal Değerler Eğitimi Kongresi, 31 Ekim - 02 Kasım 2013
DEĞERLER EĞİTİMİ AÇISINDAN YUNUS EMRE ÖRNEĞİ
ÖZET
Bilim, sanat ve felsefe dili olabilecek kadar eski, bin yıllar boyunca işlenmiş, zengin söz varlığına sahip Türkçenin gür ve özgür sesli ozanı Yunus Emre, yedi yüz yıl önce yaşamasına ve şiirler söylemesine rağmen, ölümsüzlüğün sırrı ve insanlığın ölümsüz değerleri ile yoğrulan sözleri sayesinde, çağlar öncesinden bugünlere ve yarınlara kalma ve hitap edebilme gücüne erişmiştir.
“İlim meclisine girdim eyledim talep / İlim ta gerilerde kaldı illa edep illa edep” dizeleri ile insan olabilmenin, insan kalabilmenin şifrelerini barındıran ve devamı köken olarak kavram akrabası olan edebiyat dediğimiz yazılı kültüre kaynaklık eden edep kavramı üzerinden yola çıkıp, insan ölür insanlık ölmez mucibince, insanlığa ulaşmanın inceliklerini ve önceliklerini şiirleştiren Yunus; “Bir kez gönül yıktın ise bu kıldığın namaz değil / Yetmiş iki millet dahi elin yüzün yumaz değil.” derken de dil, din, ırk, cinsiyet, mezhep, coğrafya vs. ayrımlarını gözetmeksizin bütün insanlığı bir gözle görebilme, kalp kırmama, gönülleri kazanma alt metinleri üzerinden hoşgörünün en evrensel ilkelerini ve değerlerini sistemleştirmiştir.
Keza Yunus Emre; “Adımız miskindir bizim / Düşmanımız kindir bizim / Biz kimseye kin tutmayız / Kamu alem birdir bize” dizeleri ile insanlar arasındaki sevgi, dostluk, barış gibi birincil değerleri yakıp yıkan, ucu hısımlıktan hasımlığa ve düşmanlığa çıkan kin tutma gibi ikincil ve kötü değerleri de alabildiğine yerer ve insan ilişkilerinden böyle tali değerleri uzak tutmaya, buharlaştırmaya çalışır.
Yine bir şiirinde “Ne varlığa sevinirim / Ne yokluğa yerinirim / Aşkın ile avunurum / Bana seni gerek seni” dizeleri üzerinden bir yandan olgun insanın tipolojisini çizerken diğer yandan koşulsuz ve karşılıksız Allah sevgisini, insani değerlerle örtüşen İslami ve dini değerleri de inşa ve ihya etmeye çalışır.
Son tahlilde manevi, ahlaki, moral, insani ve dini değerlerini yitiren toplumların, kimyasının bozulması, yozlaşmasının kaçınılmazlığı bağlamında Yunus’un ve felsefesinin sürekli hatırlanması, hatırlatılması, güncellenmesi; kendisi ve hayatı paylaştığı diğer insanlarla barışık, hoşgörülü, sevgi dolu, barışçıl, insancıl, yapıcı, katılımcı, olgun insan tipinin yetiştirilmesi açısından öncelikli ve önemli bir çabanın kaynağı ve karşılığıdır.