Akademik Veri Yönetim Sistemi
1. Uluslararası Türkiye Muhasebe ve Finans Tarihi Kongresi, Malatya, Türkiye, 10 - 12 Ekim 2019, cilt.1, ss.68-82
Özet
Faizsiz bankacılığın temel felsefesi, kâr ve zarara katılma esasına göre çalışan kuruluşlar
olarak İslam dininin faizi kesin olarak yasaklaması prensibinden hareketle hem ekonomik
hem de sosyal bir işlevi yerine getirme olgusuna dayanmaktadır. Faizsiz bankacılığın ilk
adımları 1963 yılında Mısır’ın Mith Ghamr kasabasında Dr. Ahmet Neccar tarafından faizsiz
bir banka modeli olarak atılmıştır. Faizsiz finans kuruluşlarının asıl gelişimi ise, 1973 yılında
Cidde'de kurulup 1985 yılında kurumsal anlamda faaliyete geçen İslam Kalkınma
Bankası ile başlamıştır.
Türkiye’de ise 1983 yılında Özel Finans Kurumları adı altında faaliyet göstermeye başlayan
bu kurumlar, 2005 yılından itibaren Katılım Bankası adı altında işlemlerine devam etmişlerdir.
Faizsiz finans kuruluşlarının geride kalan 36 yıllık süreye rağmen arzu edilen seviyede
olmadığı görülmektedir. Son 2 yılda birçok bilanço kaleminde bankacılık sektör ortalamalarının
üzerinde büyüme rakamlarına sahip olan katılım bankalarının 2025 yılında sektörden
aldığı payın %15 olması hedeflenmektedir. Bu hedefe ulaşılabilmesi için özellikle
son yıllarda devlet desteğini de arkasına alan katılım bankalarının aşmaları gereken bazı tabular
ve engeller bulunmaktadır. Bu sorunların aşılması derecesinde katlım bankalarının
bankacılık sektöründeki işlemlerden daha çok pay alabileceği söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Faizsiz Finans, Özel Finans Kurumları, Katılım Bankaları
HISTORICAL
The basic philosophy of interest-free banking is based on the fact that the Islam religion, as
organizations operating on the basis of participation in profit and loss, strictly prohibits
interest, and fulfills both an economic and social function. The first step of interest-free
banking began in 1963 in Mith Ghamr, Egypt, and was laid out by Ahmet Neccar as an
interest-free bank model. The main development of interest-free financial institutions
started with the Islamic Development Bank, which was established in 1973 in Jeddah and
started its institutional activities in 1985.
In Turkey, these institutions started operating under the name of Private Finance Institutions
in 1983 and have continued their operations under the name of Participation Bank since
2005. Interest-free financial institutions are not at the desired level despite the remaining 36
years. Participation banks, which have achieved growth rates above the banking sector
averages in many balance sheet items in the last 2 years, are targeted to have a share of 15%
in the sector in 2025. To achieve this goal, there are some taboos and barriers that need to
be overcome by participation banks, which have received state support in recent years. By
overcoming these problems, it can be said that participation banks can take a greater share
of transactions in the banking sector.
Key Words: Interest-free Finance, Private Finance Institutions, Participation Banks