Akademik Veri Yönetim Sistemi
III. Uluslarararası Berlin Sosyal ve Beşeri Bilimler Kongresi, Berlin, Almanya, 2 - 05 Mayıs 2019, cilt.1, sa.1, ss.105-122, (Tam Metin Bildiri)
İnsan,
düşünen yönü ile diğer canlılardan ayrılan bir varlıktır. Toplumsal, ekonomik, siyasi,
kültürel faktörler; yaşamsal ve duygusal deneyimler onun tercihlerine,
düşüncelerine şekil veren önemli etkenlerden olmuştur. Yaşamı boyunca kendi
düşüncesini dış dünyaya yansıtma gayreti içinde olan insan, sürekli olarak doğanın
biçimini değiştirme eyleminde bulunmuştur. Özne, doğadaki nesne oluşumlarıyla
sürekli olarak bir etkileşim yaşar. Dış dünya nesnesini kendi içsel dünyasına
çekerek ona farklı anlamlar yükler ve zihninde yeniden kurgular. Kurguladığı
nesne, dış dünya nesnesinden görüntü ve anlam itibari ile farklıdır. Dış dünya
nesnesinin kendine yüklenen anlamı nesnel, iç dünyaya ait olan “düş nesnesi”
öznel bir özelliğe sahiptir.
Nesneler
dünyasından esin duyarak dış dünya nesnelerini iç dünyasındaki deneyimler ve fantazyalarla
buluşturup yeni anlamlar kazandıran sanatçı konumundaki özne, yaratma yetisi
ile bunu dış dünyaya tekrardan yansıtma çabası içerisine girmektedir. Sanatçı
özne, zihinsel kurmacasını sanat eseri olarak doğaya yansıtmaktadır. Onun, nesneye
içsel dünyasında yüklediği özgün anlam ve yorumlamalar sayesinde yaratım
aşamasında ortaya koyduğu eserler, doğanın nesneye yüklediği anlamdan ve
imajdan farklı bir boyuta taşınması bakımından sanatta biriciklik niteliği taşımaktadır.
Özne,
doğada bulunan varlıkları, bilinçaltına ittiği gizil duygular aracılığıyla iç
dünyasında yeni anlamlara ulaştırır. Bu evrede devreye giren bilinçaltı ve içgüdüsel
dürtüler, yaratım sürecini doğrudan doğruya etkilemektedir. Bu çalışmada bilinçaltının sanat eserleri üzerindeki
etkisinin sorgulanması anlamında Freud’un psikodinamik kuramı ele alınarak,
sanatçının sanat eserinde kullandığı imgelerin ardındaki dinamik güçler ve sanat
eserlerine yansıtılan bilinçaltı fenomenler irdelenmiştir. Bunun sonucu olarak,
sanatçıların sanat eserlerinde kullandığı imgelerin bir rastlantı sonucu
oluşmadığı gerçeği ele alınmış, imgelerin ardındaki gücün bilinçaltı etkilere
bağlı olduğu kanısına ulaşılmıştır. Dış dünyanın nesne gerçekliği ile sanatçıya
dair iç dünya gerçekliği arasındaki farklılıkları içerisinde barındıran sanat
imgesi, sanat eserlerinde varlığını sürdürerek sanatçıya dair bilinçaltı
etkiler ve gizil duygular taşımaktadır. Böylece sanat eserleri, sanatçının
bilinçaltındaki duygularını gün yüzüne çıkarması bakımından estetiksel yönü
haricinde psikolojik açıdan da önemli bir yere sahiptir.
Anahtar Kelimeler:
İmge, Yaratma Süreci, Özne-Nesne ilişkisi, Psikodinamik yaklaşım, Bilinçaltı.