Akademik Veri Yönetim Sistemi
Cumhuriyet 5. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, Ankara, Türkiye, 29 Ekim 2021, cilt.5, ss.52, Ankara, Türkiye, 29 Ekim 2021, cilt.5, ss.52
Anayasa’nın 56. maddesine göre herkes sağlıklı yaşama hakkına sahiptir ve devlet bunu
sağlamak için üstüne düşeni yerine getirmekle mükelleftir. Sağlıklı yaşam hakkı, statüsü gereği,
bireyin, devletten hizmet beklemesi ve bunu talep etmesi doğal sonucunu doğurur. Anayasa’da
olağanüstü hal durumları sayılırken tehlikeli salgın hastalıktan bahsedilmiştir. Devletin sağlıklı
bireylerden oluşması ve bireylerin sağlıklı kalabilmesi devletin temel amaçlarından biridir.
Covid 19 Pandemisi, Aralık 2019 tarihinden itibaren dünya üzerinde milyonlarca insanı
etkilemiş, milyonlarcası hayatını kaybetmiştir. Bu küresel kriz içinde devletlerin sağlık
hizmetleri çökmüş, Dünya Sağlık Örgütü gibi uluslararası kuruluşlar dahil çözüm
üretememiştir. Türkiye’de de ilk vakanın görüldüğü Mart 2020 tarihinden itibaren pandemi
etkisini ağır şekilde göstermiştir. İdare, olağanüstü hal ilan edilmemesine rağmen, temel hak ve
özgürlüklerin alanına giren düzenlemeler yapmıştır. Pandemide olsa, idarenin sorumluluğu
devam etmektedir. Sağlık hizmetleri, düzenli ve sürekli olarak işlemelidir. Anayasanın 125.
maddesine göre “İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür”.
İdarenin, kusur ve kusursuz sorumluluğu bulunmaktadır. Kusurun derecesini ise idarenin içinde
bulunduğu güçlük, sunulan hizmetin sosyal önemi, zaman, mekan, mevzuat, araç ve imkanlar
gibi faktörler etkiler. Covid 19 pandemisi gibi bütün dünyayı etkisi altına alan bir salgında,
idarenin sorumluluğu mevzusu büyük önem arz eder. İdare, olağanüstü hal ilan edebilme
şartları içinde sayılan salgın hastalıkta, hizmet sun(a)mama, geç veya kötü sunma kusurunu
işlememelidir. İdarenin alacağı önlemler, normal anayasal şartların takibini zorlaştırıyorsa,
idare, sorumluluğu çerçevesinde anayasal düzen dışında adımlar atmalıdır. Salgınla
mücadelede ön safhada yer alan ajanlarının gördüğü zararlarda, zararın tespit ve tazminini
idarenin kusursuz sorumluluğu çerçevesinde değerlendirmelidir. Yine idare, pandemi gibi zorlu
şartlarda, sunulacak hizmetleri, sosyal önemine göre sıralama zorunluluğuna düşmeyecek
şekilde önlemlerini ön görüler çerçevesinde almalıdır