Terör Suçlarında Koşullu Salıverme Müessesinin Uygulanması (3713 sayılı TMK m. 17)

Aşkın U.

V. Uluslararası Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Kongresi, Konya, Türkiye, 23 - 24 Mayıs 2025, ss.458-462, (Özet Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Konya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.458-462
  • İnönü Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Suç örgütü mensubiyeti sebebiyle mahkûmiyet kararı verilenlere uygulanacak infaz rejimi “Suçta tekerrür ve özel tehlikeli suçlular” başlıklı TCK m. 58/9’da düzenlenmiştir. Buna göre; “Mükerrirlere özgü infaz rejiminin ve cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbirinin, itiyadi suçlu, suçu meslek edinen kişi veya örgüt mensubu suçlu hakkında da uygulanmasına hükmedilir”. 5275 sayılı Kanunun “Koşullu Salıverme” başlıklı 107’inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca; “…Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olan çocuklar ile 1/1/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar hakkında koşullu salıverilme oranı üçte iki olarak uygulanır” (CGTİHK m. 107/2). Ancak terör suçlarında koşullu salıverilme açısından 3713 sayılı TMK m. 17’de özel düzenleme bulunduğu için, TCK m. 58/9 uygulanmaz.

Terör suçlarında koşullu salıverilme sürelerinin tespiti için suça sürüklenen çocuklar ve yetişkinler bakımından ayrım yapılması gerekir. İlk olarak 3713 sayılı TMK’daki terör suçlarından mahkûm olan çocukların koşullu salıverilme oranı CGTİHK m. 107/2 uyarınca üçte iki olarak uygulanır. Yetişkinler tarafından işlenen TMK kapsamındaki suçlarda koşullu salıverilme süreleri, özel olarak 3713 sayılı TMK m. 17’de düzenlenmektedir. Buna göre; “Bu Kanun kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar hakkında, koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik tedbirinin uygulanması bakımından 13/12/2004 tarihli ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 107 nci maddesinin dördüncü fıkrası ile 108 inci maddesi hükümleri uygulanır. (Ek cümle:14/4/2020-7242/65 md.) Ancak, süreli hapis cezaları bakımından düzenlenen koşullu salıverilme oranı, dörtte üç olarak uygulanır”. Dolayısıyla 3713 sayılı TMK’daki suçlardan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz altı yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar otuz yılını, süreli hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar ise cezalarının dörtte üçünü infaz kurumunda çektikleri takdirde koşullu salıverilmeden yararlanır.

3713 sayılı TMK kapsamında “terör suçu” ve “terör amacıyla işlenen suçlar” şeklinde ikili ayrım yapılmaktadır. İlk olarak, “terör suçu” Kanunun 3’üncü maddesinde düzenlenmekte ve mutlak terör suçları olarak ifade edilmektedir. Buna göre; “26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 302, 307, 309, 311, 312, 313, 314, 315 ve 320 nci maddeleri ile 310 uncu maddesinin birinci fıkrasında yazılı suçlar, terör suçlarıdır”. Bu suçları işleyenlerin terör örgütü mensubiyeti bulunmasa bile, terör suçlusu sayılır. İkinci olarak “terör amacıyla işlenen suçlar” TMK’nın 4’üncü maddesinde düzenlenmekte ve nispi terör suçları olarak ifade edilmektedir. Buna göre; “Aşağıdaki suçlar 1 inci maddede belirtilen amaçlar doğrultusunda suç işlemek üzere kurulmuş bir terör örgütünün faaliyeti çerçevesinde işlendiği takdirde, terör suçu sayılır”. Burada sayılan suçlar oldukça fazladır. Fakat işlenen suçun mutlak veya nispi terör suçu olması TMK m. 17’deki koşullu salıverilme düzenlemesinin uygulanışını değiştirmez.

Son olarak CGTİK m. 107/16’da sayılan suçlar sebebiyle verilen ağırlaşmış müebbet hapis cezasıyla mahkûmiyet halinde koşullu salıverilme hükümlerinin uygulanmayıp, hapis cezasının hükümlünün hayatı boyunca infaz edilmesi öngörülmektedir.

Çalışmamızda terör suçlarında koşullu salıverilme müessesinin şartları ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Ayrıca konuya ilişkin uygulamadaki sorunlar ve çözüm önerileri belirtilecektir. Bununla birlikte terör suçlarında farklılık arz eden koşullu salıverilme sürelerine AİHM ve Anayasa Mahkemesi’nin hukuki değerlendirmesi ortaya koyulacaktır.   

The execution regime to be applied to those convicted for membership of a criminal organisation is regulated in Article 58/9 of the TPC titled ‘Repetition in crime and special dangerous criminals’. According to this; ‘The execution regime specific to recidivists and the probation measure after the execution of the sentence are also ruled to be applied to the habitual offender, the person who takes crime as a profession or the offender who is a member of an organisation’. Pursuant to the second paragraph of Article 107 titled ‘Conditional Release’ of the Law No. 5275; ‘...The rate of conditional release is applied as two thirds for juveniles convicted of crimes committed within the scope of the Anti-Terrorism Law and crimes committed within the scope of the Law on State Intelligence Services and National Intelligence Organisation dated 1/1/1983 and numbered 2937’ (CGTİHK Art. 107/2). However, since there is a special provision in Article 17 of the Anti-Terror Law No. 3713 in terms of conditional release in terrorism offences, Article 58/9 of the TPC does not apply.

In order to determine the conditional release periods for terrorism offences, a distinction should be made in terms of children and adults dragged into crime. Firstly, the conditional release rate of children convicted of terrorist offences under the Anti-Terror Law No. 3713 is applied as two thirds pursuant to Article 107/2 of the CGTİHK. Conditional release periods for offences committed by adults within the scope of the Anti-Terror Law are specifically regulated in Article 17 of the Anti-Terror Law No. 3713. Accordingly; ‘For those convicted of offences covered by this Law, the provisions of the fourth paragraph of Article 107 and Article 108 of the Law on the Execution of Criminal and Security Measures dated 13/12/2004 and numbered 5275 shall apply in terms of conditional release and the implementation of probation measures. (Additional sentence: 14/4/2020-7242/65 Art.) However, the conditional release rate regulated in terms of term imprisonment sentences is applied as three quarters’. Therefore, those who have been sentenced to aggravated life imprisonment for the offences under the Anti-Terror Law No. 3713 shall benefit from conditional release if they serve thirty-six years of their sentences, thirty years of their sentences, and three quarters of their sentences in the penal institution.

The Anti-Terror Law No. 3713 makes a binary distinction between ‘terrorist offences’ and ‘offences committed for terrorist purposes’. Firstly, ‘terrorist offence’ is regulated in Article 3 of the Law and is referred to as absolute terrorist offences. Accordingly; ‘The offences written in Articles 302, 307, 309, 311, 312, 313, 313, 314, 315 and 320 and the first paragraph of Article 310 of the Turkish Criminal Code dated 26/9/2004 and numbered 5237 are terrorist offences’. Those who commit these offences are deemed to be terrorist offenders, even if they do not belong to a terrorist organisation. Secondly, ‘offences committed for terrorist purposes’ are regulated in Article 4 of the Anti-Terror Law and are referred to as relative terrorist offences. According to this article; ‘The following crimes shall be considered as terrorist crimes if they are committed within the framework of the activities of a terrorist organisation established to commit crimes in line with the purposes specified in Article 1’. The offences listed here are quite numerous. However, the fact that the offence committed is an absolute or relative terrorist offence does not change the application of the conditional release regulation in Article 17 of the Anti-Terror Law.

Finally, in case of conviction with aggravated life imprisonment due to the crimes listed in Article 107/16 of the CGTIK, it is envisaged that the conditional release provisions will not be applied and the prison sentence will be executed throughout the life of the convict.

In our study, the conditions of conditional release in terrorist offences will be discussed in detail. In addition, the problems in practice and solution proposals regarding the subject will be indicated. In addition, the legal evaluation of the ECtHR and the Constitutional Court on the conditional release periods that differ in terrorism offences will be put forward.