Research Information System
Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, no.32, pp.495-519, 2023 (Peer-Reviewed Journal)
Diyarbakır, tarih boyunca farklı etnik ve dini grupların yaşadığı biryer olması hasebiyle 19. yüzyılın başlarından itibaren farklı misyoner grupların hedefi haline gelmiştir. Misyonerlerin Diyarbakır‟a yönelmelerindeki temel amaç Hristiyanlığı yaymak olsa daarka planda siyasi ve ekonomik çıkarlar yatmaktaydı. BugayeyleBoard Teşkilatı da1830yılındamisyonerleri olan Mr. H.G.O. Dwight ileEli Smith Ermeni, Kürtve Nasturilerin yaşadığı coğrafyada araştırma yapmak üzere görevlendirilmişlerdir. Yapılançalışma ve incelemelerneticesinde 1835yılında Musul, Diyarbakır ve İran‟ın Urmiye bölgesinin oluşturduğu üçgende bir misyonerlik merkezi kurulması kararlaştırılmıştır. Diyarbakır ise Musul‟a yönelik faaliyetlerin ikmal üssü olarak düşünülmüştür. Dr. Ashel Grant 1839yılındaçalışmalarınıgenişletmek için Diyarbakır‟a gelmiştir. Buradahalkın batılılara ve misyonerlere karşı tepkiliolduğunu görmüştür. Daha sonra Diyarbakır‟a gelen Board misyonerleridaha temkinli ve sistematik bir şekilde çalışmalarını yürütmüşlerdir.Özellikle de Ermeniler arasında Protestanlığı ve ayrılıkçı fikirlerini yaymak amacıylakilise,okul, dispanser, hastane ve yetimhaneler açmışlardır. Ancak bu kurumlarda yürütülen faaliyetlerDiyarbakır‟daki yöneticiler ve halktarafından sakıncalı görülerek,tepki göstermişlerdir. Bu nedenle bazı misyoner veyerel yardımcıları sürgün edilmiş, tutuklanmış, evleri yağmalanmış ve şiddete maruz kalmışlardır. Tüm bunlara rağmen kimi zamanDiyarbakır‟daki yerel yöneticilerleBoardmisyonerleridostane ilişkiler de kurmuşlardır. Bunaparalel olaraktaBoard misyonerleri Diyarbakır veçevresinde daha rahatfaaliyet gösteme imkanı bulmuşlardır