HİDROJEN TRANSFER TEPKİMESİNDE RUTENYUM NHC KOMPLEKSLERİ


Creative Commons License

Demir Düşünceli S., Özdemir İ., Ulufer K., Soytürk İ. S.

ICHEAS 3rd International Conference On Applied Sciences, Cape-Town, Güney Afrika, 25 - 29 Ocak 2023, ss.119-133, (Tam Metin Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Cape-Town
  • Basıldığı Ülke: Güney Afrika
  • Sayfa Sayıları: ss.119-133
  • Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
  • İnönü Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

1,3-diadamantilimidazol-2-ilidenin Arduengo tarafından 1991 yılında izole edilmesinin

ardından N-Heterosiklik Karbenler (NHCs) geçiş metal katalizinde ligant olarak önemli bir

rol almaya başlamıştır. M-NHC bağı yüksek sıcaklıkta bile bozunmadığı için katalitik

tepkimelerde oldukça aktiftir. NHC ligantı içeren metal kompleksleri C-C eşleşme

tepkimeleri, hidroformilasyon, olefin metatezi, C-H aktivasyonu, H-transfer ve

polimerizasyon tepkimelerinde katalizör olarak kullanılmaktadır. Bunlar arasında H-transfer

tepkimesi; kısaca hidrojenin bir organik molekülden diğerine aktarıldığı hidrojenasyon

tepkimesi olarak tanımlanmaktadır. Uygulanması kolay ve çevre dostu bir uygulama olarak

bu yöntem, büyük ölçekli endüstriyel kullanımda halihazırda uygulanmaktadır Bu reaksiyon

ile ketonların ve aldehitlerin hidrojen transferi yüksek verimlerle tek basamakta alkol üretme

yöntemi olarak önem arz etmektedir. Böylesi öneme sahip bir tepkimede NHC ligantı içeren

rutenyum komplekslerinin de aktif katalizörler olduğu bilinmektedir. Ancak sübstitüyent

olarak CN ve/veya CF3 gibi elektron çekici gruplar içeren NHC ligantların rutenyum

komplekslerinin bu tepkimede katalizör olarak kullanımına ait bir çalışma henüz mevcut

değildir. Bundan dolayı yaptığımız çalışmada tamamen yeni ve orijinal olan NHC lerin

rutenyum kompleksleri sentezlenip Hidrojen transfer tepkimesinde katalitik özellikleri

araştırılmıştır.

Yapılan çalışma İnönü Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeler Birimi (BAP)tarafından

FHD-2021-2787 nolu proje ile desteklenmişt