Akademik Veri Yönetim Sistemi
YÜKSEKÖĞRETİMDE 21. YY BECERİLERİ, Aypay Ahmet, Editör, Nobel, Ankara, ss.299-321, 2021
Genel anlamda akademik yazında tam bir konsensüs olmamakla birlikte 21.
yüzyıl becerileri, bilgi çağında yaşayan bireylerin yaşam ve çalışma disiplinlerinde
etkin ve nitelikli olabilmeleri için üzerlerinde taşımaları ve sürekli geliştirmeleri
gereken bilgi ve beceri setleri olarak tanımlanmaktadır. 21. yüzyıl becerileri kapsamına hangi becerilerin girdiği konusunda literatürde belirli kurum ve kuruluşlar
tarafından farklı öncelikler belirlemiştir. Ancak tüm kesimler tarafından kabul edilen ortak görüş, 21. yüzyılda bireylere günümüzün ihtiyaçları olan yeni becerileri
önemli bir farkındalık olarak kazandırmanın zorunlu haline geldiği öngörüsüdür.
Söz konusu 21. Yüzyıl becerileri içerisinde bütün ekonomik birimler için fevkalade
öneme sahip olan bir beceri de kuşkusuz bilinçli finansal okuryazarlıktır.
Finansal okuryazarlık en kısa anlamı ile bireylerin sahip oldukları paraları rasyonel şekilde kullanabilme yetkinliğidir. Son yıllarda küresel boyutta yaşanan yıkıcı finansal krizler ve dijital dünyanın berberinde getirdiği sürekli artış kaydeden
finansal vurgunlar ve dolandırmalar, ülkelerin düşük tasarruf oranları gibi birçok
olumsuz gelişme bireylerin finansal okuryazarlık düzeylerini belirleme ve bilinçli
finansal okuryazarlık seviyelerini artırma ihtiyaçlarını öne çıkarmıştır. Finansal
eğitimin, finansal okuryazarlık bağlamında bireylerin davranış kalıpları ve finansal
tercihleri üzerinde ne tür değişiklikler ortaya çıkardığına ilişkin birçok araştırma
yapılmıştır. Bu araştırmaların büyük çoğunluğunda finansal eğitimin bireylerin
davranış kalıpları ve yatırım tercihleri üzerinde iyileştirici, olumlu etkisi olduğuna
dair bulgulara ulaşılmıştır. Bu bağlamda, dünyada çoğu ülkede finansal okuryazarlık ve eğitimi ile ilgili araştırmalar hız kazanmıştır. Yapılan araştırmalardan elde
edilen veriler ışığında ekonomik birimlerin finansal okuryazarlığının artırılması ve yaygınlaştırılması için birçok finansal eğitim politikaları ve stratejiler belirli sistemler içerisinde kurgulanarak geliştirilmiştir.
Bu çalışmada, ülkemizde ekonomik birimler içerisinde nitel ve nicelik olarak
önemli bir konuma sahip olan yükseköğretim öğrencilerinin 21. Yüzyıl becerisi
olarak finansal okuryazarlık farkındalıkları ve eğitilmeleri literatür çerçevesinde
irdelenmeye çalışılmıştır. Türkiye’de yükseköğretim öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyi profillerine yönelik yapılan ampirik çalışmaların ortak bulgularına
bakıldığında, birçok öğrenci asgari seviyede temel finans eğitimi almadan üniversiteden mezun olduğu gözlenmektedir. Öğrencilerin ağırlıklı bir kısmı bazı basit
ticari-mali matematik ve finans, yatırım, bankacılık kavramlarını yeterli ve doğru
seviyede bilmemekte veya bildiğini sandığı yanılgısıyla uygulama aşamasında
yaptığı hatalarla telafisi mümkün olmayan olumsuz sonuçlara neden olabilmektedir. Ayrıca yükseköğretim öğrencilerinin tasarruflarını değerlendirme, yatırım ve
bütçe konusunda karar verirken etrafındaki kulaktan duyma yanıltıcı duyumlara,
sosyal medyadaki dijital ortamda sorumsuzca paylaşılan bilgilere güvenmekte veya
tanıdığı tecrübeli kişilerin fikirlerinden sorgulamadan yararlandığı gözlenmektedir.
Bu bulgular çerçevesinde, bütün öğrencilerin genel anlamda teori ve pratiği
ile birlikte yükseköğretim müfredatı kapsamında belirli bir disiplin ile alanında
uzman kişilerden sağlıklı ve güncel finansal eğitim almaları son derece önemli ve
gereklidir. Bu eğitimlerle öğrenciler finansal sistemi ve ekonomik kavramları işleyiş mekanizmasıyla doğru şekilde öğrenerek piyasalardaki gelişmeleri değerlendirip rasyonel olarak yorumlayabilecek seviyeye gelebileceği öngörülebilir. Bireylerin iş hayatına donanımlı olarak hazırlanmasıyla birlikte finansal kararlarındaki
sağlıklı davranışlarının beraberinde getirdiği başarının dolaylı olarak makro alanda
ülkenin finansal ve ekonomik sistemine de pozitif katkısı olacağı söylenebilir.