Akademik Veri Yönetim Sistemi
INTERNATIONAL JOURNAL OF LANGUAGE ACADEMY, cilt.9, sa.2, ss.167-176, 2021 (Hakemli Dergi)
Toplumu oluşturan ve onun önemli bir
parçası olan insan, içinde yaşadığı toplumun değerleri ile bütünlük kazanır,
toplumsallaşma sürecini toplum içinde tamamlar. Doğum, evlenme ve ölüm insan
yaşamının önemli üç geçiş dönemini oluşturmaktadır. Bu üç geçiş döneminin
sonuncusu olan ölüm ve ritüelleri etrafında birçok adet, inanç, gelenek ve
kültürel yapı oluşmuştur. Geçmişten günümüze zengin bir geleneğe sahip ölüm ve
cenaze ile ilgili bütün inanış ve uygulamalarda ölümün her şeyin sonu olmadığı,
sadece bu dünyadan bir göç olduğu bilinciyle hareket edilmiştir. Bu dünyadan
göçen hatun veya er kişi için inanış ve töre dâhilindeki bütün uygulamalarda
her türlü hassasiyet gösterilmiş ve ölenin ruhunun incinmemesi adına adeta onun
şanına yaraşır bir uğurlama töreni tertip edilmeye gayret gösterilmiştir. Türk
halk kültüründe toplumsal yapıyı oluşturan, düzenleyen birçok toplantı ve tören
bulunmaktadır. Düzenlenen törenler, dini ve din dışı olmak üzere iki temel
anlayışın kaynaşmasıyla oluşmuştur. Bu törenler sosyal, toplumsal, dini, iktisadi
birçok konuyu kapsayan işlevlere sahiptir. Bu işlevlerden biri de toplumsal
birleşmeyi ve paylaşmayı sağlayan tarihi seyri içinde değişikliklere uğrayan
cenaze merasimleridir. Bu çalışmada Bulgaristan Şumnu (Shumen) ilinde yaşayan Türklerin
halk kültürünün bir parçası olan cenaze merasimi geleneğine değinmek amacıyla
saha çalışması yapılarak derlenen malzemeyle bölgedeki Türkler arasında yaşayan
ve yaşatılmaya çalışılan cenaze merasimi tespit edilmiş ve ortaya konulmuştur.
Araştırma sonunda, ölüm ötesi dünyayı algılama ve anlamlandırma bağlamında
Şumnu’da yaşayan Türklerin cenaze merasimlerinde temelde dini unsurların içinde
kaynaşmış, eski Türklere ait ritüellerin varlığının görüldüğü sonucuna
ulaşılmıştır.
The human being, who forms the society and is an important part of it,
gains integrity with the values of the society in which they live and complete
the socialization process within the society. Birth, marriage and death
constitute three important transitional periods of human life. Many customs,
beliefs, traditions and cultural structures have been formed around death and
its rituals, the last of these three transition periods. In all beliefs and practices
related to death and funeral, which have a rich tradition from the past to the
present, it has been acted with the awareness that death is not the end of
everything, but it is only an immigration from this world. All kinds of
sensitivity have been shown in all practices within the belief and custom for
the girl or individual who migrated from this world, and efforts have been made
to organize a farewell ceremony that is almost worthy of her glory in order not
to hurt the soul of the deceased. There are many meetings and ceremonies that
form and organize the social structure in Turkish folk culture. The ceremonies
held were formed by the fusion of two basic concepts, religious and
non-religious. In this study, in order to touch on the tradition of the funeral
ceremony, which is a part of the folk culture of the Turks living in the
Bulgarian province of Shumen, the material compiled by field work was
determined and the funeral ceremony lived and tried to be kept alive among the
Turks in the region was determined and revealed. At the end of the
research, in the funeral ceremonies of Turks living in Shumen in the context of
perceiving and understanding the world beyond death; basically, it was
concluded that religious elements were fused in, and the existence of rituals
belonging to the ancient Turks was observed