Akademik Veri Yönetim Sistemi
Mikrobiyoloji ve COVID-19, Candan Çiçek, Editör, Türkiye Klinikleri Yayınevi, Ankara, ss.7-14, 2020
Koronavirüsler (CoV), Nidovirales takımı Coronaviridae ailesi içinde sınıflandırılan zoonotik etkenlerdir. Coronaviridae ailesi alfa, beta, gama ve delta olmak üzere dört cinsi içerir ki bunlardan alfa cinsi içindeki türler insanlarda kendi kendini sınırlayan üst solunum yolu enfeksiyonlarına yol açmak-tadır. Ancak 2002 yılından sonra Betacoronavirus 2b cinsinin Sarbecovirus alt cinsinde ortaya çıkan Şiddetli Akut Solunum Sendromu virüsü (SARS-CoV), Orta Doğu Solunum Sendromu virüsü (MERS-CoV) ve SARS-CoV-2 türleri halk sağlığını tehdit eden önemli patojenler olmuştur. Bu derlemede, 2020 yılı başından itibaren global bir salgına neden olan SARS-CoV-2'nin yapısal ve fonksiyonel özel-likleri hakkındaki güncel verilerin sunulması amaçlanmıştır. SARS-CoV-2; zarflı ve helikal simetrili bir kapsid yapısına ve pozitif polariteli, tek zincirli ve doğrusal bir RNA genoma sahiptir. Yaklaşık 30 Kb boyutunda olan bu genom, en uzun viral RNA genomlardan biri olarak kabul edilir ve içerdiği açık okuma çerçeveleri yapısal ve yapısal olmayan proteinler ile aksesuar proteinleri kodlar. Dört ana ya-pısal proteinden S proteini viral zarfın üzerinde taç benzeri çıkıntılar şeklinde olup insan hücrelerinde bulunan ACE-2 reseptörlerine bağlanarak virüsün konak hücreye tutunmasını sağlar. Diğer yapısal pro-teinler olan membran (M), zarf (E) ve nükleokapsid (N) proteinleri ise viriyonun birleşmesinden so-rumludur. Yapısal olmayan proteinler (nsp); konakçı proteinlerini posttranslasyonel modifikasyona uğratarak konağın bağışıklık sisteminin baskılanması (nsp3), RNA bağımlı RNA polimeraz aktivitesi (nsp12) ve ekzoribonükleaz aktivitesi (nsp14) gibi işlevlerle viral replikasyonda görev alırlar. Dola-yısı ile günümüzdeki antiviral ilaç ve aşı geliştirme çalışmalarının çoğu bu hedeflere odaklanmaktadır. SARS-CoV-2'nin fonksiyonel yapısı aydınlatıldıkça daha başarılı önleyici ve tedavi edici stratejiler geliştirilecektir.