Akademik Veri Yönetim Sistemi
YASAMA DERGİSİ, sa.49, ss.51-88, 2024 (Hakemli Dergi)
Vatandaşların, idarenin sebep olduğu hak kayıplarını telafi etmek veya
idareyi belli bir konuda adım atmaya sevk etmek için devlet organlarına
dilekçe vermeleri kadim bir uygulamadır. Bu uygulama zamanla dilekçe
hakkı olarak ülke anayasalarında teminat altına alınmıştır. Dilekçe
hakkı, bir dilekçeyle bir yanda bireylerin kendi kişisel menfaat ve hak
kayıplarını telafi etmeye diğer taraftan kamunun çıkarları için
vatandaşların idareye katılmalarına olanak vermektedir. Dilekçe hakkı
kapsamında dilekçeler her devlet organına verilebildiği gibi meclislere
de verilebilmektedir. Yasama organı olarak meclislere verilen dilekçeler
doğrudan devletin en üst kademesine ulaştığı için ayrı bir önem arz
etmektedir. Bu sebeple meclislere dilekçe hakkı günümüzde birçok
anayasada ayrı bir temel hak olarak düzenlenmiştir. 1982 Türkiye
Cumhuriyeti Anayasası’nda da Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne dilekçe ile
başvuru hakkı düzenlenmiş olup, usul ve esasları mevzuatta
belirlenmiştir. Çalışmada Türkiye Millet Meclisi’ne dilekçe ile başvuru
hakkının hukuki rejimi inceleme konusu yapılmıştır.
It is an ancient practice for citizens to submit petitions to state organs in
order to compensate for the loss of rights caused by the administration or to urge
the administration to take action on a certain issue. Over time, this practice has
been protected in the constitutions of countries as the right to petition. The right
to petition allows individuals to redress their personal interests and loss of rights
through a petition on the one hand, and citizens to participate in the administration
in the public interest on the other. Within the scope of the right to petition, petitions
can be submitted to any state organ as well as to parliaments. Petitions submitted to
parliaments as legislative bodies are of particular importance as they directly reach
the highest level of the state. For this reason, the right to petition the parliaments
is regulated as a separate fundamental right in many constitutions today. The 1982
Constitution of the Republic of Turkey also regulates the right to apply to the Grand
National Assembly of Turkey by petition, and its procedures and principles are set out
in the legislation. In this paper, the legal regime of the right to apply to the Turkish
National Assembly by petition is analysed.