Akademik Veri Yönetim Sistemi
Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, cilt.10, sa.2, ss.1046-1067, 2022 (Hakemli Dergi)
Türk sinemasının yurt dışında ödül alan ilk filmi olan Susuz Yaz, çağdaş film
araştırmacıları tarafından toplumsal gerçekçilik, mülkiyet, iktidar mücadelesi,
toplumsal yapının doğa ve kültürle ilişkisi bağlamında farklı açılardan incelenmiştir.
Bu çalışmanın amacı; Metin Erksan’ın Susuz Yaz (1963) filminin anlatı yapısının
ve görsel düzenlemesindeki bakış hiyerarşisinin kadın karakterin nesneleştirilmesi
bağlamında nasıl ele aldığını ortaya koymaktır. Çalışmada, Laura Mulvey’in
“Görsel Haz ve Anlatı Sineması” isimli makalesinde ele aldığı ve eril bakışa hizmet
ettiğini öne sürdüğü skopofilik ve voyeristik (gözetleme/röntgencilik) bakış
kavramlarından hareketle filmin betimsel analizi yapılmıştır. Feminist teori, iktidar
temelli hiyerarşik yapıların içine hapsolmuş ataerkil toplumdaki kadının
konumunun sorgulanması açısından bu çalışmanın kavramsal çerçevesini
oluşturmaktadır. İnceleme sonucunda anlatıdaki kadın karakterin pasif konumda bir
meta, evde hizmetçi, tarlada işçi, toplumda çocuk üretme ve yetiştirme aracı olarak
görüldüğü gözlemlenmiştir. Aile kurumuna dayalı toplumsal yapı içerisinde metaya
indirgenen kadının filmin anlatı yapısında tek başına var olamayıp sadece erkeklerle
ilişkilendirilerek temsil edilebildiği saptanmıştır. Kamera yardımıyla farklı bakış
mekanizmaları kullanılarak filmin kadın karakteri arzu ve fetiş nesnesi, fethedilecek
bir beden olarak temsil edilmekte, böylece kadın karakterin özne konumunda olan,
eksiksiz bir bütün olarak temsil edilmesinden kaçınılmaktadır.