Akademik Veri Yönetim Sistemi
V. Uluslarası Tıp Hukuku Kongresi, İzmir, Türkiye, 27 - 28 Ağustos 2021, ss.620-622
Hekimin, meslek etik kuralları ve
insani ilkeler çerçevesinde hem hastasına hem devlete karşı yerine getirmekle
bağlı olduğu birtakım yükümlülükleri bulunmaktadır. Bunlardan biri olan sır
saklama yükümlülüğü hastanın özel yaşam alanına yönelik, hem bedensel hem de
manevi bir koruma sağlamaktadır. Hasta teşhis ve tedavi sürecinde hekim ile
bazı özel bilgilerini paylaşabilir. Kişilerin sağlık bilgileri kişisel veri
sayılır ve tedavi süresi boyunca edinilen bilgiler gizli kalmak zorundadır.
Hekim, hastasının gizli kalmasında menfaati olan her türlü bilgiyi sır saklama
yükümlülüğü kapsamında saklamakla yükümlüdür. Tıbbi incelemeler neticesinde elde
edilen kişisel bilgiler de hekimin sır saklama yükümlülüğü kapsamındadır. Hastaya ilişkin tüm bu bilgilerin başkalarına
aktarılması ancak hastanın rızasıyla mümkündür. Bu yükümlülüğe aykırı
davranılması halinde ise kişisel verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele
geçirme suçu (TCK m. 136) oluşur.
Hekimler, görevini yaptığı sırada bir
suçun işlendiği yönünde bir belirti ile karşılaşmasına rağmen durumu yetkili
makamlara bildirmez veya bu hususta gecikme gösterirse TCK m. 280’de düzenlenen
sağlık mesleği mensubunun suçu bildirmemesi suçu oluşur.
Hekimlerin sır saklama yükümlülüğü ile
suçu bildirme yükümlülüğü arasında çelişki olduğu aşikârdır. Bu gibi durumlarda
kanun koyucu bildirim yükümlülüğünü daha üstün tutmuş ve bildirim yükümlülüğü
sebebiyle sır saklama yükümlülüğünün ihlal edilebileceğini kabul etmiştir. Suç
teşkil eden bir fiilin işlendiğini öğrenen bireyin, bununla ilgili olarak
yetkili makamlara bildirimde bulunma hakkı vardır.
Suçu bildirmeme suçu herkes (TCK m. 278),
kamu görevlileri (m. 279) ve sağlık mesleği mensupları (m. 280) tarafından
işlenmesine göre üç ayrı maddede düzenlenmiş olmasına rağmen aynı hukuki değeri
korumaktadır. Nitekim söz konusu maddelerin gerekçeleri de birbirini doğrular
niteliktedir. Hekimlerin sır saklama yükümlülüğüne dayanarak hastayı
ilgilendiren bir durum ile ilgili tanıklıktan çekinebilme hakkı da bulunmaktadır
(CMK m. 46/1-b).
The physician has a number of
obligations that he is bound to fulfill both to his patient and to the state
within the framework of professional ethical rules and humanitarian principles.
One of them, the obligation to keep secrets, provides both physical and
spiritual protection for the patient's private living space. The patient can
share some private information with the physician during the diagnosis and
treatment process. People's health information is considered personal data, and
information obtained during the treatment period must remain confidential. The
physician is obliged to keep any information that has an interest in keeping
his patient confidential within the scope of his obligation to keep secrets.
Personal information obtained as a result of medical examinations is also
covered by the physician's obligation to keep secrets. The transfer of all this
information about the patient to others is possible only with the consent of
the patient. In
case of violation of this obligation, it is a crime to give or seize personal
data illegally (TCK art. 136) occurs.
Although physicians encounter a symptom
that a crime has been committed while they are performing their duties, they do
not report the situation to the competent authorities or if they show a delay
in this regard, the crime of a member of the health profession not reporting
the crime occurs (TCK art. 280).
It is obvious that there is a
contradiction between the obligation of physicians to keep secrets and the
obligation to report decriminalization. In such cases, the legislator has made
the notification obligation superior and has accepted that the obligation to
keep secrets may be violated due to the notification obligation.
Everyone is guilty of not reporting the crime (TCK art. 278), public
officials (art. 279), members of the health profession (art. 280), although it
is regulated in three separate articles according to its processing, it retains
the same legal value. As a matter of fact, the justifications of the articles
in question are also mutually confirmed. Based on the obligation of physicians
to keep secrets, they also have the right to abstain from testifying about a
situation involving the patient (CMK art. 46/1-b).