Kentsel ve Kırsal Mekanlarda Giyim Tüketimi ve İsrafı: 'Farklılıkların Ardında Yatan Dinamikler'


Creative Commons License

Yüksel A., Poyraz T.

Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, cilt.42, sa.2, ss.688-707, 2025 (TRDizin)

Özet

Modernleşme ile birlikte hızlı moda (fast fashion), kullan-at, aşırı tüketim, teknolojik gelişmeler, e-ticaret, reklam ve pazarlama stratejileri tüketimin anlamını değiştirerek sahte ihtiyaçlar yaratmış ve böylece israfı doğurmuştur. Giyim ve moda endüstrisi sektöründe yaşanan gelişmeler giyim harcamalarını arttırmış, tüketimin merkezi olarak görülen kentler ve çevresinde yer alan kırsal mekanlar tüketim kültüründen etkilenmiştir. Bu kapsamda araştırma, giyim tüketimi ve israfının kentsel ve kırsal mekanlardaki durumunu anlamak ve karşılaştırabilmek adına bireylerin tüketim ve israf pratiklerini, bakış açılarını ve bu yönde aldıkları önlemleri kendisine konu edinmiştir. Araştırmanın kent sahası, Ankara ilinin Çankaya ilçesi olarak belirlenirken kırsal saha Kastamonu iline bağlı Seydiler ilçesinde yer alan Emreler, Terzi ve Hatip Köyleri olmuştur. Nitel araştırma yöntemine dayalı fenomenolojik araştırma deseninin kullanıldığı çalışmada kentte 16, kırsalda 14 katılımcı olmak üzere toplamda 30 kişiyle derinlemesine görüşmelere ek olarak katılımlı gözlemler yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda, kentsel ve kırsal mekanların kendine özgü sosyo-kültürel özelliklerine bağlı olarak bireylerin giyim tüketimine ve israfına yönelik bakış açıları, uygulamaları ve aldıkları önlemler farklılık göstermiştir.

With modernization, fast fashion, disposable, overconsumption, technological developments, e-commerce,advertising and marketing strategies have changed the meaning of consumption and created false needs, thuscreating waste. Developments in the clothing and fashion industry have increased clothing expenditures, and cities,which are seen as the center of consumption, and the rural areas around them have been affected by consumptionculture. In this context, in order to understand and compare the situation of clothing consumption and waste inurban and rural areas, the research focuses on the consumption and waste practices of individuals, their perspectives and the measures they take in this direction. While the urban area of the study was determined asÇankaya district of Ankara province, the rural area was Emreler, Terzi and Hatip Villages in Seydiler district ofKastamonu province. In the study, in which phenomenological research design based on qualitative researchmethod was used, participant observations were made in addition to in-depth interviews with a total of 30 people,16 participants in the city and 14 participants in the rural areas. As a result of the research, individuals' perspectives,practices and measures taken towards clothing consumption and waste differed depending on the specific socio-cultural characteristics of urban and rural areas.