XIV. TONKKD Transplantasyon Kongresi, İskele, Kıbrıs (Kktc), 13 - 15 Ekim 2022, ss.105
Amaç: Bu çalışmanın amacı hepatocellular carcinoma (HCC) ve HCC dışı (non-HCC) sebeplerle karaciğer nakli (LT) olmuş hastaların immünsupresif ilaç kullanımına uyum durumlarını ‘’immunosuppressive medication adherence scale (IMAS)’’ ölçeğini kullanarak karşılaştırmaktır.
Method: Mart 2002 ile Kasım 2021 tarihleri arasında merkezimizde LT yapılmış ve Mart 2022 tarihinde telefonla ulaşılabilir durumda olan 242 HCC’li ve 1290 non-HCC’li hasta çalışmanın evreni olarak belirlendi. MedCalc yazılım programı kullanılarak [alfa: 0.05, power (1-beta): %90] örrneklem büyüklüğü hesaplandı ve her bir gurupta olması gereken hasta sayısı 11 olarak belirlendi. R (version 4.1.2) yazılım programındaki rasgele tamsayı üreteci olan sample.int() fonksiyonu kullanılarak her iki gruba 111’er hasta atandı. Demografik ve klinik parametreler bağımsız değişken olarak belirlenirken IMAS skoru bağımlı değişken olarak beirlendi.
Bılgular: Çalışmaya median yaşları 58 yıl (IQR: 14) olan 161 (72.)%)’i erkek ve 60 (27.1%)’ı kadın olmak üzere toplam 221 hasta dahil edildi. Non-HCC grubundaki bir hasta veri eksikliği sebebiyle çalışma dışı bırakıldı. HCC ve non-HCC grupları arasında yaş (p=0.003), IMAS score (p<0.001), gender (p=0.001), working status (p=0.004), chronic diseases (p=0.008), tacrolimus alone (p<0.001), tacrolimus plus everolimus (p<0.001), and often medication changes (p<0.001) değişkenleri açısından anlamlı farklılıklar bulundu. Bağımlı değişken olan IMAS skoru ile hastaların HCC’ye sahip olup olmaması (p<0.001) ve immünsüpresif ilaçların sık sık değiştirilmesi (p=0.023) arasında istatistiksel olarak anlamlılık gösteren bir ilişki saptandı.
Sonuç: Bu çalışma hem HCC hemde non-HCC grubundaki hastaların immünsupresif ilaç kullanımına uyum gösterme skorlarının beklenenden çok daha yüksek olduğunu göstermiştir. Bu çalışmada ilaçları sık sık değiştirilen ve non-HCC etyolojiye sahip hastalarda ilaç uyumu algısının daha iyi olduğu gösterilmiştir