Akademik Veri Yönetim Sistemi
İnönü Üniversitesi 2. Uluslararası Hukuk Kongresi "Mülkiyet ve Hukuk", Malatya, Türkiye, 7 - 09 Kasım 2025, ss.23-26, (Özet Bildiri)
Ceza
hukukunda el koyma ve müsadere kurumları, suçla mücadelede etkili araçlardan
biridir. Ancak dijitalleşme süreciyle birlikte kripto varlıklar, klasik eşya
veya menkul kıymet tanımlarına uymamaktadır. Bu özellikleri sebebiyle el koyma
ve müsadere tedbirlerinin uygulanması zorlaşmaktadır. Gerçekten kripto
varlıklar, fiziksel bir eşya veya klasik anlamda para olarak kabul
edilmemektedir. 5237 sayılı TCK’da bu konuda açık bir düzenleme bulunmamakla
birlikte, Yargıtay bazı kararlarında kripto varlıkları “malvarlığı değeri”
olarak değerlendirmiştir. Mukayeseli hukuk sistemlerinden Alman içtihatları (örneğin BGH 1 StR 198/20 kararı) ve İngiliz
içtihatları (AA v. Persons Unknown [2019])
bu tür varlıkları mülkiyetin bir nesnesi olarak kabul etmeye başlamıştır. Ancak
tanım konusundaki belirsizlik, el koyma ve müsadere tedbirlerinin
uygulanmasında sorun teşkil etmektedir.
Mevzuatımızdaki
elkoyma (CMK m.123-134) ve müsadereye (TCK m.54-55) ilişkin hükümler, kripto
varlıkların muhafazası, el koyulması ve mülkiyetinin kamuya geçirilmesi
açısından yeterli değildir. Blokzincir teknolojisinin anonim ve merkeziyetsiz
yapısı, kolluk kuvvetlerinin cüzdanlara erişimini zorlaştırmakta, çoğu zaman
teknik destek alınmadan el koyma ve müsadere imkânsız hâle gelmektedir.
Özellikle soğuk cüzdanlarda (donanım cüzdanlar) saklanan kripto varlıklara
müdahale, fiziksel el koyma ve müsadereyi uygulanamaz hale getirmektedir.
Kripto
varlıklar teorik olarak “izlenebilir” olsa da, uygulamada mixing hizmetleri (ör. Tornado Cash), merkeziyetsiz
platformlar (DeFi) ve kimliksiz
cüzdanlar, izlenebilirliği ortadan kaldırır. Bu durum el koyma tedbirinin
etkinliğini düşürmekte, müsadere kararlarının infazını fiilen engellemektedir.
Böylelikle mülkiyet hakkı ile kamu güvenliği arasında bir denge sorunu da
ortaya çıkmaktadır.
Mukayeseli
hukuk sistemleri incelendiğinde İngiltere’de, kripto varlıklar "property" olarak kabul edilmektedir.
Bu tür dijital varlıklar, Proceeds of
Crime Act 2002 kapsamında müsadereye tabi tutulmaktadır. Ancak anonimlik
sorunu hâlâ çözülememiştir. Almanya’da ise 2021’de yürürlüğe giren
düzenlemelerle kripto varlıklar açıkça “müsadere edilebilir malvarlığı değeri”
sayılmıştır. ABD’de suçtan elde edilen kripto varlıklar, FBI ve IRS gibi
birimlerin teknik müdahaleleriyle el konulmakta; bu nedenle güçlü siber bir
altyapı gerekmektedir. Ülkemizde ise uygulamada kolluğun BTK ve MASAK ile iş
birliği kritik öneme sahiptir; ancak mevzuatımız da hâlen konuya ilişkin
yeterli düzenlemeler bulunmamaktadır.
Çalışmamızda
kripto varlıklara ceza muhakemesi sürecinde el konulması ve müsaderesi
bağlamında karşılaşılan hukuki ve teknik sorunlar, özellikle de "dijital
iz sürülebilirliğinin" sınırları, mülkiyet hakkı kapsamında ele
alınmaktadır.
Seizure and confiscation are
among the most effective instruments in combating crime within the framework of
criminal law. However, with the process of digitalization, crypto assets no
longer conform to traditional definitions of property or securities. Due to
their unique characteristics, the application of seizure and confiscation
measures has become increasingly complex. Indeed, crypto assets are not
considered physical property or traditional money. Although the Turkish Penal Code
No. 5237 does not contain explicit provisions regarding crypto assets, the
Turkish Court of Cassation has, in certain decisions, classified them as
“assets of economic value.”
Comparative legal systems such
as German jurisprudence (e.g., BGH 1 StR 198/20) and English case law (e.g., AA
v. Persons Unknown [2019]) have started to recognize crypto assets as
objects of property. Nevertheless, the ambiguity surrounding their legal
definition poses significant challenges in the implementation of seizure and confiscation
measures.
Under current Turkish
legislation, the provisions regarding seizure (Articles 123–134 of the Code of
Criminal Procedure) and confiscation (Articles 54–55 of the Turkish Penal Code)
are insufficient for the effective preservation, seizure, and forfeiture of
crypto assets. The decentralized and anonymous nature of blockchain technology
impedes law enforcement’s access to digital wallets, often rendering seizure
and confiscation impossible without expert technical assistance. In particular,
assets stored in cold wallets (i.e., hardware wallets) are practically immune
to traditional physical seizure and confiscation measures.
Although crypto assets are
theoretically “traceable,” in practice, tools such as mixing services (e.g.,
Tornado Cash), decentralized finance (DeFi) platforms, and anonymous wallets
significantly diminish traceability. This undermines the effectiveness of
seizure measures and can render the enforcement of confiscation orders
practically infeasible. Consequently, a tension arises between the right to
property and the need to ensure public security.
A review of comparative legal
systems reveals that in the United Kingdom, crypto assets are recognized as
“property” and are subject to confiscation under the Proceeds of Crime Act
2002. However, the problem of anonymity remains unresolved. In Germany,
legislative amendments in 2021 explicitly categorized crypto assets as
"confiscable assets of value." In the United States, crypto assets
derived from crime are subject to seizure through the technical interventions
of agencies such as the FBI and IRS, highlighting the necessity of a robust
cyber-infrastructure. In Turkey, collaboration between law enforcement
agencies, the Information and Communication Technologies Authority (BTK), and
the Financial Crimes Investigation Board (MASAK) is of critical importance.
Nonetheless, current legislation still lacks comprehensive regulations
regarding this matter.
This study addresses the legal
and technical challenges surrounding the seizure and confiscation of crypto
assets within criminal procedure, with particular emphasis on the limitations
of digital traceability and its implications for the right to property.