Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstititüsü Dergisi, cilt.0, sa.41, ss.385-406, 2018 (Hakemli Dergi)
II. Abdülhamid dönemi Bitlis eğitim hayatında görev alan
eğitimcilerin hangi şartlarda görev yaptığını, karşılaştıkları sorunlar, eğitim
düzeyleri, maaş durumları vs. sorulara cevap bulmak adına dönem içinde
önemli görevler yüklenmiş, aynı okulda uzun bir süre görev yapmış nadir
örneklerden birisi olan Bitlis Erkek Rüşdiyesi Muallim-i Evveli Mehmed
Tevfik Efendi üzerinden konu izah edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışma, kişi
merkezli olduğundan kişi hakkında resmi belgelere yansıdığı kadar bilgiye
ulaşılabilmiştir. Tevfik Efendi hakkındaki yazışmanın fazlalığı onun üzerinde
çalışılmasının diğer sebebi olmuştur. Hem yetişme tarzı ile üretkenliği hem de
Balkanlardan gelerek Bitlis’e yerleşmesi ve burada, görevi başında ölümüne
kadar öğretmenlik yapması, Tevfik Efendi’nin üzerinde yoğunlaşılmasının
başka bir sebebi olmuştur. Çalışma, aynı zamanda sıradan bir eğitimcinin
hayatına ayna tutmayı hedeflediğinden, kişiyi olabildiğince doğal hayatın akışı
içerisinde olumlu/olumsuz yönlerini birlikte değerlendirmeyi hedeflemiştir.
Bu yönüyle biyografik çalışmalarda çoğunlukla kişinin olumlu özellikleri
üzerinden ve kısmen abartıların da yer bulduğu diğer çalışmalardan farklı bir
çalışma olmuştur. Nihayetinde bu çalışma, dönem içindeki binlerce eğitim
çalışanı içinden seçilmiş bir örneklem olarak da kabul edilebilir.