II. Abdülhamid Dönemi Taşra Rüşdiyelerinde Öğretmen/İdareci Profiline Bir Örnek: Bitlis Erkek Rüşdiyesi Muallim-i Evvel Mehmed Tevfik Efendi (1853-1903)


Creative Commons License

Tekdal D.

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstititüsü Dergisi, cilt.0, sa.41, ss.385-406, 2018 (Hakemli Dergi)

Özet

II. Abdülhamid dönemi Bitlis eğitim hayatında görev alan eğitimcilerin hangi şartlarda görev yaptığını, karşılaştıkları sorunlar, eğitim düzeyleri, maaş durumları vs. sorulara cevap bulmak adına dönem içinde önemli görevler yüklenmiş, aynı okulda uzun bir süre görev yapmış nadir örneklerden birisi olan Bitlis Erkek Rüşdiyesi Muallim-i Evveli Mehmed Tevfik Efendi üzerinden konu izah edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışma, kişi merkezli olduğundan kişi hakkında resmi belgelere yansıdığı kadar bilgiye ulaşılabilmiştir. Tevfik Efendi hakkındaki yazışmanın fazlalığı onun üzerinde çalışılmasının diğer sebebi olmuştur. Hem yetişme tarzı ile üretkenliği hem de Balkanlardan gelerek Bitlis’e yerleşmesi ve burada, görevi başında ölümüne kadar öğretmenlik yapması, Tevfik Efendi’nin üzerinde yoğunlaşılmasının başka bir sebebi olmuştur. Çalışma, aynı zamanda sıradan bir eğitimcinin hayatına ayna tutmayı hedeflediğinden, kişiyi olabildiğince doğal hayatın akışı içerisinde olumlu/olumsuz yönlerini birlikte değerlendirmeyi hedeflemiştir. Bu yönüyle biyografik çalışmalarda çoğunlukla kişinin olumlu özellikleri üzerinden ve kısmen abartıların da yer bulduğu diğer çalışmalardan farklı bir çalışma olmuştur. Nihayetinde bu çalışma, dönem içindeki binlerce eğitim çalışanı içinden seçilmiş bir örneklem olarak da kabul edilebilir.