8. INTERNATIONAL GÖBEKLİTEPE SCIENTIFIC STUDIES CONGRESS, Şanlıurfa, Türkiye, 2 - 03 Mart 2024, ss.40-51
Zihin yitirilmesi anlamı taşıyan demans, kronik, genellikle ilerleyici, konuşma, algılama,
hesaplama, yargılama, soyut düşünme ve problem çözme gibi bilişsel işlevlerden en az ikisinde
bozukluk olması ile karakterizedir. Literatürde, demans hastalığının yaş ile doğrudan ilişkili
olduğuna vurgu yapılmıştır. Özellikle 90 yaş ve üzeri bireylerde demans gelişme riskinin 6.60
kat arttığı yönünde çalışmalara rastlanılmıştır. Bu sonuç ise özelde ülkemizde genelde ise
dünyada yaşlanan nüfus için önemli bir halk sağlığı sorunu olduğuna dikkat çekmektedir.
Ayrıca bu alanda yapılan çalışmalar, yaş dışında kadınlarda, Apolipoprotein E'nin epsilon 4
genotipine sahip olan, birinci derece yakınında Alzheimer öyküsü bulunan, hipertansiyon,
diyabet, hiperkolesterolemi öyküsü olan, obez, sigara- alkol kullanan, folat açısından fakir diyet
yapan ve kahveyi çok tüketen bireylerde de demans gelişme riskinin daha fazla olduğunu ortaya
koymuştur. Demans hastalığının erken fark edilmesi için yapılan taramalar önemli olmakla
birlikte, demans hastalarına yaptırılan direnç egzersizinin, beş bileşenli bakımın (ağrı yönetimi,
ağız bakımı, doktorlara ve hemşirelere yönelik eğitim programı, ailelerle yapılan sistematik ve
erken iletişimin ve hemşire izlemi) ve Namaste bakımının demans hastalarında yaşam kalitesi,
refah, yetenek, uyku ve aktivite alanlarında iyileşme sağladığı tespit edilmiştir. Ancak demans
hastalarına bakım verilirken gelişen teknolojiden faydalanılan kısıtlı çalışmaya rastlanılması,
bu alanda eksikliklerin olduğunu göstermektedir. Bu nedenle bireyin bağımsızlığını optimum
düzeyde tutacak, teknoloji temelli yeni ve daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Dementia, which means loss of mind, is characterized by chronic, usually progressive,
impairment in at least two of the cognitive functions such as speech, perception, calculation,
judgment, abstract thinking and problem solving. In the literature, it is emphasized that
dementia is directly related to age. In particular, studies have shown that the risk of developing
dementia increases 6.60 times in individuals aged 90 years and older. This result draws attention
to the fact that dementia is an important public health problem for the aging population in our country in particular and in the world in general. In addition to age, studies in this field have
also revealed that the risk of developing dementia is higher in women, individuals who have
the epsilon 4 genotype of Apolipoprotein E, have a history of Alzheimer's disease in a firstdegree relative, have a history of hypertension, diabetes, hypercholesterolemia, are obese,
smoke and drink alcohol, have a folate-poor diet and consume a lot of coffee. While screening
for early detection of dementia is important, resistance exercise, five-component care (pain
management, oral care, education program for doctors and nurses, systematic and early
communication with families and nurse follow-up) and Namaste care have been found to
improve quality of life, well-being, ability, sleep and activity in patients with dementia.
However, the limited number of studies utilizing the developing technology while caring for
dementia patients shows that there are deficiencies in this field. Therefore, there is a need for
new and more technology-based studies that will keep the independence of the individual at the
optimum level.