Merkez ve Periferi Arasında: Rusya’daki Hakas Türklerinin Etnik Konumu


Creative Commons License

Yüksel A.

Türklük Bilimi Araştırmaları, sa.58, ss.171-192, 2025 (TRDizin)

Özet

Hakaslar tarihsel süreç boyunca kendilerine ait din, dil, gelenek ve kültüre sahip özgün bir etnik grup olarak var olmuştur. Zamanla çeşitli devletlerin egemenliği altında kalarak kendi etnik kimliklerini koruma mücadelesi vermişlerdir. Başta Moğolistan ve sonrasında Rusya’nın yayılmacı politikaları nedeniyle kültürel açıdan hegemonik güçlere uyum sağlamak zorunda kalmışlardır. Bugün Hakaslar, Rusya Federasyonu’na bağlı Hakasya Cumhuriyeti statüsüne sahip olmakla birlikte ekonomik bağımlılığını Rusya üzerinden karşılayan ve merkezi yönetimin Rus merkezli kimlik inşası politikaları sonucunda demografik yapısı ve kültürel kimliği giderek zayıflayan bir etnik azınlık konumuna gelmiştir. Hakaslar, Rusya Federasyonu’nda nüfusları gün geçtikçe azalan bir topluluk olsalar da özgün kimliklerini koruma çabalarını sürdürmektedirler. Bu çalışma, sosyolojik bağlamda Hakasların etnik grup olarak tanımlanmasını etik yaklaşım perspektifinden, ikincil veri analizi yöntemiyle ele almakta ve Michael Hechter’in İç Sömürgecilik modeli çerçevesinde kuramsal bir açıklama sunmaktadır. Literatürde Hakas etnik kimliği üzerine gerçekleştirilen çalışmaların sınırlı olması ve mevcut araştırmalarda sosyolojik boyutun yeterince geliştirilmemiş bulunması bu çalışmayı alanyazına katkı sunması bakımından önemli kılmaktadır.

Throughout history, the Khakass people have existed

as a distinct ethnic group with their own religion, language, traditions, and culture. Over time, they have struggled to preserve

their ethnic identities while living under the rule of various

states. Primarily due to the expansionist policies of Mongolia

and later Russia, they were forced to adapt to culturally hegemonic powers. Today, the Hakas people have the status of the

Republic of Khakassia within the Russian Federation, but they

remain economically dependent on Russia. As a result of the

Russian-centered identity construction policies of the central

government, they have become an ethnic minority whose demographic structure and cultural identity are gradually weakening.

Although the Khakass people are a community whose population is gradually declining in the Russian Federation, they continue their efforts to preserve their unique identity. This study

examines the definition of the Hakas as an ethnic group in a sociological context from an ethical perspective, using secondary

data analysis methods, and provides a theoretical explanation

within the framework of Michael Hechter’s model of internal

colonialism. The limited number of studies conducted on Hakas

ethnic identity in the literature and the insufficient development

of the sociological dimension in existing research make this

study significant in terms of its contribution to the field.