Akademik Veri Yönetim Sistemi
2nd Congress on Architecture and Cultural Heritage in Tourism: Aegean Region Architectural and Cultural Values, Karabük, Türkiye, 24 - 26 Mayıs 2021, ss.19-20
Cultural Transfer
in Traditional Architecture and Reflections of The Concept of Privacy to
Architecture: The Case of Malatya
Geleneksel Mimaride
Kültür Aktarımı ve Mahremiyet Kavramının Mimariye Yansımaları: Malatya Örneği
Nurefşan Arı Inonu University, Faculty
of Fine Arts and Design Depertmant of Landscape Architecture, Turkey nurefsanarii@gmail.com
Doç.Dr. Sevgi Görmüş Cengiz Inonu
University, Faculty of Fine Arts and Design Depertmant of Landscape Architecture,
Turkey sevgi.cengiz@inonu.edu.tr
Abstract Culture is a concept that is effective in the formation of
social relations, social and physical environment from the first known
civilizations, material and spiritual values that are effective in the
development of societies and in the transfer of these values. In this sense,
traditional dwellings have an important value in reflecting the culture they
live in and in understanding how cultural values are effective on the building
and the environment. Traditional buildings serve as a tangible resource to
understand the memory of the past and the reflections of its social, economic
and physical changes on architecture. The effects of the cultures and beliefs
of different geographies also shape traditional dwellings in Anatolia. This
effect has affected many processes from the spatial organization of the
buildings to the relations they establish with the street and the city.
Privacy, religious beliefs, values, images, family structure,
individual and social relationships, life habits are cultural factors that are
effective in the formation of traditional architecture. Especially the concept
of privacy, which is effective in organizing even the smallest unit in traditional
buildings, is an issue that needs to be addressed in order to understand these
houses. Privacy is built in homes by cultural structure. Therefore, it differs
from place to place and from culture to culture. The concept of privacy does
not contain barriers, it contains borders. The boundaries (linear) separate the
personal from the public, mine from yours, ours from others. These boundaries
can be concrete concepts (walls, fences) as well as abstract concepts.
Traditional dwellings in Malatya also have a diverse geography and a role in
understanding the culture of the city. Privacy is a phenomenon that determines
household relations and social relations in Malatya traditional houses. It also
determines the social structuring and organization between spaces in everyday
relationships. In this study, the concept of privacy, which is effective in the
formation of traditional houses in Malatya, and the role of traditional
structures in the transfer of culture will be discussed.
Keywords: Traditional
Architecture, Architectural Culture, Concept of Privacy, Malatya Traditional
Architecture.
Özet
Kültür, bilinen
ilk uygarlıklardan günümüze kadar süre gelen toplumsal ilişkilerin, sosyal ve
fiziksel çevrenin oluşumunda, toplumların gelişiminde etkili olan maddi ve
manevi değerlerde ve bu değerlerin aktarımında etkili olan bir kavramdır.
Geleneksel konutlar bu anlamda içinde bulunduğu kültürü yansıtmada ve kültürel
değerlerin yapı ve çevre üzerinde ne kadar etkili olduğunu anlamada önemli bir
değere sahiptir. Geleneksel yapılar geçmişin hafızasını, sosyal, ekonomik ve
fiziksel değişimlerinin mimari üzerindeki yansımalarını anlamak için somut bir
kaynak görevi görmektedirler. Anadolu’da ki geleneksel konutlar da farklı
coğrafyaların kültürlerinin ve inançlarının etkileri ile şekillenmiştir. Bu
etki yapıların mekânsal organizasyonundan sokak ve kent ile kurduğu ilişkilere
kadar birçok süreci etkilemiştir.
Mahremiyet,
dini inançlar, değerler, imgeler, aile yapısı, bireysel ve toplumsal ilişkiler,
yaşam alışkanlıkları geleneksel mimarinin oluşumunda etkili olan kültürel
faktörlerdir. Özellikle geleneksel yapılardaki en küçük birim olan odanın dahi
organize edilmesinde etkili olan mahremiyet kavramı bu konutları anlamak için
üzerinde durulması gereken bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Mahremiyet
evlerde kültürel yapı tarafından inşa edilir. Dolayısıyla yerden yere ve
kültürden kültüre farklılık gösterir. Mahremiyet kavramı bariyer içermez, sınır
içerir. Sınırlar (lineer) kişisel olanla kamusal olanı, benim olanı seninkinden,
bizimkileri diğerlerininkinden ayırır. Bu sınırlar somut kavramlar (duvarlar,
çitler) olabildiği gibi soyut kavramlar da olabilir. Malatya’daki geleneksel
konutlar da bulunduğu coğrafya içinde çeşitlik arz eden ve şehrin kültürünü
anlamada görev alan bir değere sahiptir. Mahremiyet Malatya geleneksel
konutlarında hane halkı ilişkisini ve sosyal ilişkilerini belirleyen bir
olgudur. Gündelik ilişkilerde sosyal yapılanmayı ve mekânlar arasındaki
organizasyonun da belirleyicisidir. Bu çalışma ile Malatya’daki geleneksel
konutların oluşumunda etkili olan mahremiyet kavramı ve kültürün aktarımında
geleneksel yapıların rolü tartışılacaktır.
Anahtar
Kelimeler: Geleneksel Mimari, Mimari Kültür, Mahremiyet Kavramı, Malatya
Geleneksel Mimarisi
*Bu çalışma
FYL-2020-1886 no’lu yüksek lisans projesi ile İnönü Üniversitesi Bilimsel
Araştırmalar Proje Birimi tarafından desteklenmiştir. Çalışmanın uygulama
aşamasında vermiş oldukları maddi ve manevi destekten dolayı, İnönü
Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Proje Birimi’ne teşekkürlerimi sunarım.