Shannon Entropi (SE) ve AHP Metoduyla Artvin (Arhavi) Kapisre Taşkınının İncelenmesi


Creative Commons License

YÜKSELER U., DURSUN Ö. F.

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, cilt.29, sa.2, ss.611-631, 2024 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Küresel iklim değişikliği etkilerinin giderek daha fazla hissedilmesi ile birlikte, taşkın alanlarının belirlenmesi ve zararlarının azaltılmasına yönelik yapılan çalışmaların önemi de artmaktadır. Bu çalışmada, Artvin ili Arhavi ilçesinin sınırları içerisinde 2021 yılında yaşanan, can ve mal kaybına neden olan taşkın incelenmiş ve nedenleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Taşkın çalışmalarında sıklıkla kullanılan 9 adet taşkına etki eden parametrelerin yanısıra Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinden AHP ve Shannon Entropi (SE) metoduyla çalışma sahasının risk haritası çıkarılmıştır. Çalışma sonucunda, her iki metoda göre taşkına en etkili parametreler yükselti ve yağış olarak belirlenmiştir. Taşkının yaşandığı lokasyonların düşük yükselti değerleri, yoğun yağış ve alüvyal toprak tipi özelliği gösterdiği çalışmaların bulguları arasındadır. Ayrıca SE, AHP metotlarıyla havzanın risk haritası çıkarılmış ve 4 adet doğrulama metoduyla bu iki metodun doğruluk değerleri hesaplanmıştır. Shannon Entropi metodu AHP metoduna göre daha iyi sonuçlar verdiği tespit edilmiştir.
As the effects of global climate change are increasingly felt, the importance of studies aimed at identifying flood areas and reducing their damage is increasing. In this study, the flood that occurred in 2021 within the borders of Arhavi district of Artvin province and caused loss of life and property was examined and its causes were tried to be revealed. The risk map of the study area was prepared using 9 parameters affecting floods, which are frequently used in flood studies, and the AHP and Shannon Entropy (SE) methods, which are among the Multi-Criteria Decision Making methods. As a result of the study, the most effective parameters for floods according to both methods were determined as elevation and precipitation. Among the findings of the studies, the locations where the flood occurred have low altitude values, heavy rainfall and alluvial soil type. In addition, the risk map of the basin was prepared using SE and AHP methods, and the accuracy values of these two methods were calculated with 4 verification methods. It has been determined that the Shannon Entropy method gives better results than the AHP method.