Akademik Veri Yönetim Sistemi
8. Ulusal Hastane ve Kurum Eczacıları Kongresi, Antalya, Türkiye, 9 - 12 Mart 2022, ss.49
AMAÇ
Bu çalışmada,
nefroloji servisinde yatan hastaların böbrek fonksiyonlarına göre ilaç
dozlarının uygunluğunun klinik eczacı tarafından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
YÖNTEM
Bu nokta
prevalans çalışması üçüncü basamak bir hastanenin erişkin nefroloji servisinde
yürütülmüştür. Çalışmaya nokta prevalans gününde (30 Nisan 2021) serviste yatan
ve çalışmaya katılmayı kabul eden hastalar dahil edilmiştir. Hastalara ait
verilere hasta dosyalarından ve elektronik hasta kayıt sisteminden
ulaşılmıştır. Hastaların nefroloji servisinde yatış periyodundaki bütün ilaç
istemleri 3 klinik eczacı tarafından retrospektif olarak incelenmiştir. İlaçların
dozlarının böbrek fonksiyonlarına göre uygunluğunun değerlendirilmesinde Lexicomp UpToDate® ve Rx Media Pharma® kullanılmıştır. Kreatinin klirensi CKD-EPI (Chronic Kidney Disease Epidemiology
Collaboration) eşitliği kullanılarak hesaplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde
tanımlayıcı istatistiksel analizler kullanılmıştır.
BULGULAR
Yaş ortalaması
57,95±14,40 yıl olan, 9’u (%40,9) erkek ve 13’ü (%59,1) kadın, toplam 22 hasta
çalışmaya dahil edilmiştir. Hasta başına düşen ortalama kronik hastalık sayısı
2,09±1,35 ve hastaların ortalama yatış süresi 12±8,81 gündür. Hastaların böbrek
fonksiyonlarına göre toplam elli sekiz ilacın doz ayarı gerektirdiği ve bu
ilaçlar arasından 14’ünün (%24,14) dozunun tahmini glomerüler filtrasyon hızı
değerlerine göre uygun olmadığı saptanmıştır. Doz değişikliği gerektiren ilaç
grupları sırasıyla antimikrobiyaller (%42,85), antikogülanlar (%21,42),
antihiperürisemikler (%14,28) ve diğer ilaçlardır (%21,45). Antimikrobiyaller
arasında en fazla sefazolin (%33,33) böbrek fonksiyonlarına göre doz ayarı
gerektirmiştir. Doz değişiklikleri
incelendiğinde vankomisin (%16,67) doz artırımı gerektirirken tenofovir
alafenamid (%16,67) tedavinin bırakılmasını, diğer antimikrobiyaller ise dozun
düşürülmesini gerektirmiştir.
SONUÇ
Bu çalışmada, böbrek
fonksiyonlarına göre uygun olmayan dozda ilaç kullanımı en fazla antimikrobiyal
ilaç grubunda saptanmıştır. Azalmış böbrek fonksiyonu olan hastalarda bazı
ilaçların doz ayarı toksisitenin önlenmesi ve etkili bir tedavinin sağlanması
için gereklidir. Nefroloji kliniklerinde multidisipliner ekipte klinik
eczacının bulunması ilaç ilişkili problemlerin saptanması ve önlenmesine katkı
sunacaktır.