Akademik Veri Yönetim Sistemi
Zengin R. (Yürütücü), Tekin S., Tekin Ç.
TÜBİTAK Projesi, 2022 - 2025
Travma, fiziksel ve kimyasal nedenlerle doku bütünlüğünün bozulması, dokunun fizyolojik özelliklerinin geçici bir süreyle/tamamen kaybolması olarak tanımlanır. Yara, travmanın etkisiyle deri veya mukoza bütünlüğünün bozulmasıdır. Yara iyileşme sürecinde cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemler uygulanır. Yara tedavisinde en önemli amaç, mümkün olan en kısa zamanda doku bütünlüğünü tekrar sağlamak, enfeksiyonu önlemek ve ağrıyı azaltmaktır. Bu amaç doğrultusunda çok farklı yara iyileştirme yöntemleri (elektriksel stimülasyon, ultrason ve statik manyetik alan) üzerinde araştırmalar yapılmaktadır. Elektriksel stimülasyon yönteminde yaraya yerleştirilen gazlı beze ve/veya kuru cilde yerleştirilen elektrotlar ile hafif bir karıncalanma hissi veren bir akım iletecek şekilde voltaj verilir. Ultrason çalışmalarda, akustik dalgaların normal iyileşme sürecini hızlandırmak için yara yatağının içindeki ve altındaki hücreleri uyardığı iddia edilmektedir. Statik manyetik alan çalışmalarında ise oluşturulan statik manyetik alanlar, yara bölgesine uygulanmış ve iyileşme oranını arttırdığı gözlemlenmiştir. Bu projede ise, statik manyetik alanın varlığında ultrasonik basınç ile yara tedavisinde hibrid bir yöntem önerilmektedir. Önerilen yöntem, ultrason ve statik manyetik alanla oluşan Lorentz elektrik alan tabanlıdır. Yaraya yakın bir yere yerleştirilen ultrasonik dönüştürücü, yara ve çevresinde titreşmler oluşturacaktır ve dolayısıyla yara dokusundaki parçacıklar hız kazanacaktır. Statik manyetik alan ile parçacık hızı, dokuda bir Lorentz elektrik alan oluşturacaktır. Yara dokusu iletken olduğu için yarada bir akım yoğunluğu oluşturacaktır. Proje kapsamında kullanılacak Helmholtz bobinler ve kalıcı mıknatıslar ile farklı statik manyetik alanlar oluşturularak, manyetik alanın yara iyileştirmesi üzerindeki etkisi araştırılacaktır. Statik manyetik alanın kullanıldığı çalışmalarda tek bir manyetik alan değeri ile deneysel çalışmalar yapılmıştır. Bu proje kapsamında ise farklı Helmholtz bobinler/kalıcı mıknatıslarla farklı statik manyetik alanlar oluşturulacaktır. Önerilen yöntem ile yapılacak çalışmalar, farklı statik manyetik alanların yara iyileştirilmesindeki etkilerinin araştırıldığı ilk çalışmalar olacaktır. Literatürde ultrason ile yapılan yara iyileştirmesi çalışmalarında doğrusal faz dizili (DFD) ultrasonik dönüştürücüler kullanılmamıştır. Bu dönüştürücüler basıncı elektronik olarak kontrol etme imkânı verdiği için dönüştürücü hareket ettirilmeden farklı yönlerde ve genlikte basınçlar oluşturulacaktır. Böylelikle, daha geniş bir bölge taranarak istenilen bölgede basınç oluşturulacak ve statik manyetik alana maruz kalan yara bölgesinde akım oluşacaktır. Yara iyileştirilmesinde doğrusal faz dizili ultrasonik dönüştürücüler ilk defa bu proje kapsamında kullanılacaktır. Bu proje bir yürütücü, iki araştırmacı, iki yüksek lisans ve bir doktora öğrencisi tarafından gerçekleştirilecektir. Önerilen proje kapsamında tasarlanacak farklı statik manyetik alanlar altında DFD ultrasonik dönüştürücünün kullanıldığı bir yara iyileştirme yöntemi üzerinde hem sayısal çalışmalar hem de hayvan deneyleri yapılacaktır. Önerilen hibrid yöntem ile yara iyileşme sürecinin diğer yöntemlere göre daha hızlı olacağı, ve daha geniş bir alandaki yaraların iyileşmesi beklenmektedir. Bu çalışma sonucunda önerilen yöntemin yara iyileştirmede başarılı olması durumunda; a) diyabet hastalarının yaraların cerrahi yöntem uygulamadan tedavi edilmesi için önerilebilir, b) ağrının giderilmesi için önerilebilir araştırılabilir).